It’s A Wrap! Social Design Showdown 08/04

Met een deelnemersaantal van bijna 100 mensen blikken we terug op een energiek en inzichtelijk event. We hebben goede gesprekken gevoerd over de verschillende dilemma's, nieuwe vragen en perspectieven kwamen op. Hartstikke tof om alle geconcentreerde gezichten op het scherm te zien, van een flink aantal social designers maar ook van mensen uit de publieke sector en uit omliggende sectoren. Hieronder vind je onze inzichten en reflectie, een recensie van Tabo Goudswaard, een reflectie van het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie, een korte update van de VerWerkers en de aftermovie. Als je tenslotte nog een of meerdere eieren kwijt wil, horen wij graag van je in de comments sectie onderaan. Nogmaals bedankt allemaal!

Eerste inzichten

Als jong vakgebied moeten we ons leren verhouden tot beleid. Social Design brengt een ander perspectief om tot verandering te komen, zo leerden we van André Schaminée. "Maar een goed idee alleen leidt niet automatisch tot de gewenste verandering. Je moet ook de oude structuur en gedrag afbreken". En daar is kennis voor nodig. Een expert van het systeem hoef je wellicht niet te zijn, maar kritisch je rol en waarde bevragen lijkt een randvoorwaarde. Weet wat je komt brengen.

Als het gaat om opdrachtgeverschap is er ruimte voor de verbindende rol tussen ontwerp en de publieke sector. Instanties die ervoor zorgen dat probleemeigenaren bij elkaar worden gebracht en de opdracht gezamenlijk wordt gevormd. Ze zorgen voor continuïteit in trajecten zodat een duurzame verandering tot stand kan komen.

“Ik ben niet de enige die worstelt met een ontwerpaanpak in een ambtelijke en politieke context. We moeten als ontwerper dus een modus vinden binnen deze dynamiek. We kunnen er niet aan ontsnappen.” - Joep Kuijper

Kritische reflectie vanuit de Redactie

Ons inziens was het een machtig gevoel om met zoveel mensen in gesprek te zijn over thema’s die wij het meest boeiend vinden. De tijd vloog voorbij en het was erg gezellig om zoveel nieuwe gezichten te zien en te leren kennen. Tegelijkertijd vinden wij het belangrijk om dit platform door te ontwikkelen en om de belofte van ontwerpkritiek zo goed mogelijk waar te maken. Dat bleek wel lastig: eigenlijk waren we het meestal eens met elkaar. Dat kan komen doordat we nog niet diep genoeg in de materie zijn geraakt. Of dat er te weinig experts van buitenaf zijn aangehaakt die een ander perspectief inbrengen. Of dat we te weinig op concrete voorbeelden zijn ingegaan en daarop verschillende perspectieven hebben gebouwd. Wij denken dat we eerlijk en transparant moeten zijn en open met z’n allen in gesprek moeten gaan om dit nog beter te maken. Ontzettend bedankt dan ook aan iedereen die zijn/haar ongezouten mening in het feedback formulier heeft gegeven. 

Wat gaan we nu doen? De komende tijd ontwikkelen wij het format verder door en we houden jullie hierbij graag aangehaakt. Want die kritische reflectie op ons ontwerpveld, daar doen we het voor.

Recensie Tabo Goudswaard

Op 8 april om 14.45 uur druppelen social designers uit het hele land binnen in een zoom-meeting georganiseerd door Social Design Showdown. Steeds meer hoofdjes vullen het grid op mijn computerscherm. Er staat een sleazy muziekje op met in het refrein ‘Hou afstand”. Onwennig en enthousiast wordt er heen en weer gechat. Ik zie naast de bekende namen opvallend veel nieuwe gezichten. De gezichten zijn vooral wit, veelal vrouwelijk. De gemiddelde leeftijd schat ik in de dertig. Er kunnen 100 mensen meedoen. De organisatie heeft ook ‘nee’ moeten verkopen, de belangstelling was groter. 

André Schaminée is gevraagd de bijeenkomst in te leiden. Alle andere aanwezigen staan op ‘mute’. Centraal staat de vraag vanuit welke positie de social designer het beste impact kan hebben in het publieke domein. Moeten we expert zijn van het systeem waarop we impact willen maken of moeten we ons alleen bezighouden met het ontwerpen? Een goed idee leidt immers niet automatisch tot een systeemverandering. Moderator Daniëlle Arets inventariseert de reacties: Het is cruciaal is dat je kunt uitleggen waarin jouw kracht zit en wat jouw toegevoegde waarde is als ontwerper. Het is behulpzaam om goed aan te voelen welke rol en bijbehorende verwachtingen men heeft van jou als social designer in het veranderproces. 

Met één druk op de knop komen we terecht in kleine groepjes van zeven personen. We discussiëren met elkaar over of je beter ‘in company’ kunt werken, dus in dienst van bijv. een gemeente, of toch beter als buitenstaander met een frisse blik? In mijn groepje wordt ook een ‘derde optie’ genoemd: zelf ongevraagd voorstellen doen. Een initiërende rol vanuit een positie op afstand. Eentje die waarschijnlijk van toepassing zal zijn op de nabije toekomst. De coronacrisis zal in de publieke sector kunnen leiden tot het uit- of afstellen van het samenwerken met social designers. Terwijl wij paradoxaal genoeg juist experts zijn in het vormgeven van de broodnodige nieuwe omgangsvormen.

Reflectie vanuit het Stimuleringsfonds

Vanuit het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie is het interessant om te zien hoe het vakgebied van social design zich aan het positioneren is. Tijdens de Social Design Showdown bleek er nog een slag te slaan in het onderwijs; vooral jonge ontwerpers hebben namelijk onvoldoende kennis van de publieke sector en de wijze waarop deze is georganiseerd. Maar als je het systeem wil veranderen, móet je weten hoe dit in de basis functioneert.

“Maak duidelijk dat jij als expert vooral de rol van procesbegeleider vervult.” - Nazanin Hedayati

Voor het doorvoeren van veranderingen, blijkt het bovendien van belang om díe personen in de organisatie mee te nemen in je verhaal die ook beslissingsbevoegdheid hebben. Zorg er dus voor dat je als social designer weet wie je op welk moment in het proces moet betrekken en creëer mede-eigenaarschap. Ben je ook bewust van wat jij als social designer komt brengen. Stel de juiste vragen en leg uit welke stappen er nodig zijn om tot verandering te komen. Maak ook duidelijk dat jij als expert vooral de rol van procesbegeleider vervult. Dat voorkomt spanning en zorgt ervoor dat je niet als bedreigend wordt gezien.

Om de impact van social design op de maatschappij te vergroten, is het belangrijk dat juist andere sectoren bewust zijn van de toegevoegde waarde van social design en open staan voor de introductie van ontwerpmethodieken. Het Stimuleringsfonds zet zich ervoor in om dit te bewerkstelligen. Wij hopen dat initiatieven als de Social Design Showdown daaraan bijdragen en juist verschillende netwerken bijeen weten te brengen. Dat levert een andere discussie op dan nu binnen de vakgroep wordt gevoerd.

Next steps van de VerWerkers

De VerWerkers van het actieteam zijn sinds woensdag 15 april aan de slag gegaan om toffe tools te ontwikkelen die we met z’n allen in het werkveld kunnen inzetten. Daaruit zijn er 2 richtingen ontstaan:

De Vraagstukvormer (en daarbij de evolutie van het vraagstuk). Wanneer is iets een social design uitdaging? Met het oog op de publieke sector: kunnen we als ontwerpers opdrachtgevers helpen de opdracht vorm te geven, en ze te leren herkennen wanneer een uitdaging als social design traject in te richten is.

De Teamreflectietool: een tool die je vanuit het vraagstuk laat nadenken over welke kwaliteiten een project vereist, en die laat zien hoe die kwaliteiten door teamleden bijgedragen worden. Als het vraagstuk verandert, of iemand uit het team wegvalt, kan je kijken of je andere teamleden nodig hebt, of andere kwaliteiten. Dit neigt naar iets wat een koppelaar of verbinder zou kunnen inzetten, die het team voor een opdracht samenstelt en de waarden van het project bewaakt.De leden hebben zich over deze 2 tools verdeeld en zien elkaar over 2 weken om kort in te checken bij elkaar

“Wat zijn er veel mensen aan het werk binnen het vakgebied en wat kunnen we veel van elkaar leren. Wellicht ook nog rol voor interne designers bij de gemeente om eens te formuleren wat de ''basis'' kennis zou moeten zijn.” - Marije Willemsen

Aftermovie SDS Publieke sector

Kon je er niet bij zijn of wil je het event nog een keertje bekijken? Dat kan! Bekijk de aftrap door André Schaminée en dilemma I; ‘Expert worden in het overheidssysteem of focus houden op het design proces?’ terug via onderstaande video.