Terugblik
Auteur: Jan Belon
Vandaag de dag worden we geconfronteerd met maatschappelijke problemen die vragen om systeemverandering. Klimaatverandering, groeiende armoede, levenstijlziektes - in al deze gevallen zijn de systemen zelf vaak mede onderdeel van het probleem. Steeds vaker praten we daarom over grotere transities die nodig zijn. Maar een transitie realiseren is een onmogelijke opgave voor een enkele ontwerper. Bovendien vereist een transitie meer dan wat de ontwerppraktijk kan brengen.
In deze zestiende editie van de SDS events verkennen we hoe we strategischer na kunnen denken over de rol van (social) design in het bespoedigen van systeemverandering. Wat als we krachten bundelen op een vraagstuk? Waar zijn onze verschillende (ontwerp)praktijken complementair? En wat hebben we nodig om collectief impact te maken? Samen zijn we in gesprek gegaan, in de vorm van breakouts. Hierin hebben we het gehad over samenwerken, concurreren, doorverwijzen en voortbouwen op elkaar en hebben we een eerste aanzet tot professionalisering van onze discipline opgezet.
Het thema van de bijeenkomst smaakt naar meer en we hebben een eerste analyse uitgevoerd met opvallende inzichten en tegenstrijdigheden. Het is duidelijk dat social designers graag meer impact willen hebben met hun werk, maar de aard van de ontwerper staat dat soms nog in de weg.
Nieuw idee vs. echte impact?
Veel aanwezigen geven aan het belangrijk te vinden dat er zo veel mogelijk impact gemaakt wordt, dit doen ze alleen liever wel met iets nieuws. Deze drang is zichtbaar bij de bureau’s en zelfstandige ontwerpers, wat minder bij in-house ontwerpers die uit zichzelf al wat dichter op de implementatie zitten. Veel ontwerpers hebben last van het ‘not invented here’ syndroom en gaan liever zelf met iets nieuws aan de slag dan dat ze iets herhalen. De spanning tussen ‘iets nieuws willen ontwikkelen’ en maximale impact bereiken is dan best groot.
En toch is een verschuiving van idee-denken naar impact-denken wenselijk. Wat als we ‘iets nieuws’ en ‘impact hebben’ toch combineren? Wat denk je van een estafette waarin ontwerpers voortbouwen op elkaars projecten. Of het doorontwikkelen van een interventie naar een overdraagbaar concept. Een mooi voorbeeld wat genoemd wordt is De Nachtclub. Dit initiatief, gericht op social design voor vertrouwen en veiligheid, ontwikkelde een eigen Academie om ook anderen op te leiden met een lokale Nachtclub aan de slag te gaan.
De wederkerige waarde
Naast tegenstellingen kwamen er ook twijfels naar boven. Wat als ik uit een samenwerking niet dezelfde waarde terugkrijg als ik erin stop? Aanwezigen geven aan het belangrijk te vinden dat er sprake is van een gelijkwaardige samenwerking.
De waarde van de ontwerper hoeft niet alleen te zitten in het bedenken van iets nieuws. Het delen opgedane kennis en inzichten is minstens even relevant voor de hele sector. Eén van de deelnemers houdt hierbij een pleidooi over ‘kennis en reputatie’ als currency in de academische sector. Hoe zou zoiets er in ons vakgebied uit zien?
Wie is ‘wij’?
We moeten af van het interne ‘wij’-denken. Met elkaar kunnen ontwerpers onderling het heel erg eens zijn, maar een domein als social design (en bij verlenging de hele creatieve industrie) floreert in cross-sectorale samenwerkingen. Mét andere disciplines samenwerken zorgt pas echt voor de beoogde impact. Om te ontdekken met wie social designers dan moeten samenwerken, helpt het om jezelf te bevragen waar je dan vooral niét goed in bent.
Het helpt ook om jezelf in de spiegel aan te tonen en de vraag stellen wat echt nodig is om impact te hebben: ontwerpers gaan het vraagstuk niet alleen oplossen en dat vraagt dat je je eigen belang meer ondergeschikt maakt: minder focus op economisch belang of het creëren van een mooi design portfolio…
Programma
In deze sessie gaan we verkennen hoe we strategischer na kunnen denken over de rol van (social) design in het bespoedigen van systeemverandering. Wat als we krachten bundelen op een vraagstuk? Waar zijn onze verschillende (ontwerp)praktijken complementair? En wat hebben we nodig om collectief impact te maken? Samen gaan we in gesprek over samenwerken, concurreren, doorverwijzen en voortbouwen op elkaar en zetten we een eerste aanzet tot professionalisering van onze discipline.
Location
Club Room in Spaces Hofplein 20, 3032 AC Rotterdam
Sprekers
Nynke Tromp
Associate Professor TU Delft, mede-oprichter Redesigning Society.
In haar onderzoek kijkt ze enerzijds naar de unieke waarde van ontwerpen in het aangaan van maatschappelijke vraagstukken, en anderzijds wat er nodig is om dat zo goed mogelijk in de praktijk te brengen. Haar ervaring in de praktijk in het stimuleren van systeemverandering komt vooral voort uit het programma Redesigning Psychiatry - al bijna 10 jaar werkt ze met andere ontwerpers, filosofen, GGZ experts en ervaringsdeskundigen aan de benodigde transitie in de GGZ.
Renske Bouwknegt
Programmamanager a.i. PONT, directeur ontwerpbureau Ideate
Systeemverandering vraagt collectieve kracht. Bundelen van complementaire expertises en disciplines, elkaar versterken in plaats van concurreren of controleren. Vanzelfsprekend? Misschien, maar in de praktijk kan het best uitdagend zijn. In het programma PONT (Publiek Ontwerppraktijk) werken we aan de voorwaarden deze bundeling van krachten zo vruchtbaar mogelijk te laten zijn.
Dit event was ‘powered by CLICKNL’ en werd mede mogelijk gemaakt door Spaces en Afdeling Buitengewone Zaken.
