Welkom Sander, en het nieuwe Actieteam

Een nieuw actieteam is opgestaan, met als kartrekker Sander van der Zwan. Dit actieteam gaat in samenwerking met de Fontys Hogeschool voor Journalistiek onderzoeken hoe ons vakgebied kan worden gedocumenteerd en gecommuniceerd. In onderstaand interview met Sander leer je meer over het onderzoek en hoe jij kan bijdragen.

Vertel even kort wie je bent?

Na mijn master industrieel ontwerpen aan de TU/e en een reis door Zuid Amerika, ben ik begonnen als onderzoeker bij dezelfde faculteit onder begeleiding van Prof. Caroline Hummels in haar groep Transforming Practices. Naast het doen van onderzoek heb ik hier ook studenten projecten mogen begeleiden. Ik ben bij de groep betrokken omdat ik erg geïnteresseerd ben in hoe we onze dagelijkse menselijke praktijken op een wenselijke manier kunnen transformeren. Om dit te onderzoeken probeer ik middels concrete projecten en discussies te leren van en met ontwerpers, filosofen en antropologen. Specifiek haal ik veel uit het werk van Annemarie Mol, Eric Rietveld, Peter-Paul Verbeek en Caroline Hummels. 

In de afgelopen twee jaar heb ik een aantal projecten gedraaid voor Rijkswaterstaat en de gemeente Eindhoven, waar ik in samenwerking met collega’s en studenten vervolgens ook papers over heb gepubliceerd. Ik heb geschreven over:

• Hoe wij anders kunnen ontwerpen als we er vanuit gaan dat de dingen die wij maken niet neutraal zijn, maar juist sturend en waarde veranderend. We exploreren hoe post-fenomenologische theorie generatief ingezet kan worden. 

• Hoe verbeelding niet iets is wat zich enkel in ons hoofd afspeelt, maar juist met onze sociaal-materiële omgeving wordt gedaan. Dit betekent ook dat de dingen die wij ontwerpen onderdeel zijn van wat voor toekomstige praktijken wij ons überhaupt voorstellen. We putten uit praktijkvoorbeelden en bouwen op enactivistische theorieën. 

• Hoe burger participatie gezien kan worden als een creatief process in plaats van het ophalen van meningen en wat dat kan betekenen voor ontwerpen voor participatie. 

De projecten en papers zijn terug te vinden op mijn website: www.sandervanderzwan.nl

Jij doet een onderzoek naar social design in de journalistiek, leg uit!

Sinds oktober maak ik deel uit van het actieteam ‘Social Design & Journalistiek’, dat is opgezet aan de hand van discussies die hebben plaatsgevonden binnen de social design showdown (SDS). Het project wordt gesubsidieerd door het stimuleringsfonds en is op zoek naar hoe social design op een goede manier gerepresenteerd kan worden. Dit onderzoeken we in samenwerking met de Fontys Hogeschool Journalistiek.

Sinds kort ben je begonnen. Kun je ons alvast een inkijkje geven in het onderzoek?

Wat maakt een representatie van sociaal ontwerp dan een goede? De eerste vraag die ik mezelf stelde was: een representatie waarvoor? waar? wanneer? En voor wie? Of iets goed werkt is afhankelijk van specifiek gebruik en een specifieke context. Als we een huis gebruiken om ons te beschermen tegen het koude en natte weer van de Nederlandse herfst, is een huis met een groot gat in het dak geen goed huis. Hetzelfde geldt voor het gebruik van dingen als representatie. Dit is waar mijn eerste analyse voornamelijk op wijst. Als ik tijdens het avondeten mijn mes en vork gebruik als representatie van de lange winkelstraat in Amersfoort, doe ik dat bijvoorbeeld om duidelijk te maken aan mijn huisgenoten waar een specifieke winkel te vinden is. Mijn mes en vork, ondanks dat zij misschien bijna niets gemeen hebben met de straat (naast ‘langgerekt zijn’) functioneren daar prima als representatie. Maar representeren doen we soms ook voor onszelf, bijvoorbeeld als ik mijn design process nog eens opschrijf en uit schets, zodat ik zelf een duidelijk overzicht krijg van wat ik al die tijd in vredesnaam heb zitten doen. In weer andere situaties zijn wij misschien iets aan het promoten, net zoals met een poster in een bushokje over een nieuwe tandpasta die ook door jouw tandarts wordt aangeraden. Misschien laat het een potentieel zien zoals in de architectuur middels modellen. En dus, als we het hebben over het representeren van sociaal ontwerpen, stel ik mij nu de vraag: wat doen representaties hier? In welke context doen ze dat? En wat voor soort toekomstig gebruik anticiperen wij? In de komende maanden zal ik de samenwerking met Fontys Hogeschool Journalistiek op zetten en verdere analyses doen.

Dat klinkt spannend. Hoe kunnen wij jouw onderzoek volgen?

Via de nieuwsbrief van de social design showdown wordt je op de hoogte gehouden van mijn onderzoek en zullen de resultaten uiteindelijk ook worden gedeeld via de SDS website.

Als deel van dit onderzoek heb ik een blogpost geschreven over event 7, tijdens de Dutch Design week 2021. In deze blogpost kun je inzien wat er besproken is tijdens de break-out sessies en geef ik een inkijk in wat ik heb geleerd en mijn perspectief daarop.

Heb jij nog een oproep aan je collega social designers?

Ik denk dat het erg belangrijk is om te leren van en met je mede sociaal ontwerpers. Aangezien veel sociaal ontwerpers, in mijn ervaring, erg toekomstgericht zijn, is onze valkuil misschien wel om niet vaak stil te staan bij wat er al gedaan is door anderen. Dit kunnen we doen door bijvoorbeeld het organiseren van bijeenkomsten, of het lezen over het werk van anderen zoals de classic van Victor Papanek, of het werk van Caroline Hummels, Ezio Manzini, Pelle Ehn, Kees Drost en vele anderen. Het ‘even stilstaan en terugkijken’, is onder anderen waarom ik de SDS zo tof vind. En dus wil ik ook graag leren van jullie. Als je na het lezen van mijn project kritiek of feedback hebt, zie ik dat graag tegemoet! Stuur dan even een mailtje naar: Info@socialdesign.nu